Pensioenfondsen moeten risico’s nemen met durfkapitaal

De Amerikanen hebben Silicon Valley, de Chinezen hebben Shenzhen en in Nederland hebben we Brainport Eindhoven. Daar bevinden zich ronkende namen zoals ASML, NXP, een automotive campus en vele startups en scale-ups gericht op innovaties in onder andere de energietransitie en chiptechnologie. Maar zonder durfkapitaal zou al die bedrijvigheid al snel verdwijnen naar het buitenland vrees ik.

Gelukkig is er vanuit overheidswege, nationaal en Europees, steeds meer aandacht voor innovatie, onderzoek en ontwikkeling van nieuwe technologieën. Ook bij grote bedrijven zoals ASML, NXP, DAF en Nederlandse universiteiten, zoals de TU Eindhoven, Delft, Twente en Wageningen wordt er serieus geïnvesteerd in baanbrekend onderzoek. Het vereist geduld en diepe financiële zakken om tot doorbraken te komen en concurrerend te blijven met het buitenland. Daar zit in Nederland nog wel eens het probleem.

Ja, we hebben onder andere Invest NL en ook via de Europese Green Deal wordt er echt geïnvesteerd in Nederlandse technologie. We staan op plek vier van de meest innovatieve landen ter wereld. Dat komt door onze topuniversiteiten. Maar tegelijkertijd schort het nog steeds aan waardering en aandacht voor de Nederlandse startup en scale-up.

Rol voor pensioenfondsen bij startups en scale-ups

Hier is wat mij betreft een rol weggelegd voor Nederlandse pensioenfondsen. Zij hebben diepe zakken en beleggen veel van het vermogen in veilige beleggingscategorieën zoals aandelen, (bedrijfs)obligaties en vastgoed. Dat is ook verstandig. Het is belangrijk om op een stabiele en veilige manier rendement te behalen voor de deelnemers. PME hanteert daarvoor als stelregel een overrendement van 1,5% op de bestaande verplichtingen.

Dat veel fondsen nog niet in durfkapitaal investeren is om de simpele reden dat het als meest risicovolle beleggingscategorie wordt gezien. Dat neemt niet weg dat het mogelijk is om een klein deel van de vele miljarden aan vermogen, als durfkapitaal beschikbaar te maken voor startups en scale-ups. Ik ervaar dit als een plicht, om Nederland concurrerend te houden, nu én in de toekomst. Dat is goed voor onze eigen sector, maar ook voor bredere werkgelegenheid en een klimaat neutrale economie. PME is een van de weinige pensioenfondsen die de afgelopen jaren wel heeft geïnvesteerd in innovatieve technologie door middel van durfkapitaal en dat bevalt ons goed.

Verruim je impactkaders

We hebben dit kunnen doen door impactbeleid en kaders vast te stellen. Dit beleid bevat (beleggings)thema’s waarop PME impact wil maken, waaronder de energietransitie en innovatieve technologie in Europa. Wanneer een interessante belegging langskomt die hieraan voldoen, maar niet in aanmerking komt in de gebruikelijke portefeuille, dan wordt het impactkader ingeroepen. Het geeft ons meer ruimte om af te wijken van beleidsuitgangspunten rondom het trackrecord van een fonds, of het een first time team is en de minimale omvang van een fonds. Door hierop een beroep te doen maken we het voor onszelf mogelijk om wel te kunnen beleggen in interessante thema’s. En trekken we nog belangrijker de markt los.

Ik hoop daarom dat andere fondsen ons voorbeeld gaan volgen. PME heeft inmiddels ervaring opgedaan met twee impactfondsen, DeepTech XL en Innovation Industries. Ook dit is een vorm van private equity. Maar eentje, waarvan ik ten diepste ben overtuigd, een positieve bijdrage levert aan de maatschappij. Tegelijkertijd heeft het bij de stand van vandaag ook voldoende rendement opgeleverd om de risico’s te compenseren. Recentelijk hebben we nog eens €75 miljoen gecommitteerd aan Innovation Industries fonds III. Daarmee ligt het totaalbedrag aan durfkapitaal inmiddels op €200 miljoen en daar ben ik trots op. We hebben laten zien dat het kan. Wie volgt?